(Artykuł zamieszczony na łamach „Albo-Albo. Problemy Psychologii i Kultury”) Od wielu lat badaczy religii i etnologów fascynują ceremonie ofiarnicze – rytuały, podczas których pewna społeczność poświęca dla swych bogów określoną „rzecz”. Na temat ich genezy sformułowano już wiele teorii, wiele było też spekulacji i polemik. Fakt, że ofiara ma fundamentalne znaczenie w tak wielu społecznościach, doprowadził niektórych badaczy do wniosku, że właśnie akt składania ofiary jest tym elementem, który powołał do istnienia fenomen religii jako takiej. Jakkolwiek zwyczaje ofiarne mogą nas dziś szokować, należy pamiętać, że ofiara zawsze zanurzona jest w sacrum – w istocie ma na celu poszerzenie zwykłej

Obrzęd inicjacji w życiu każdej wspólnoty stanowi niezwykle ważny moment. I choć odmian ceremonii inicjacyjnych jest bez liku, zawsze odnajdziemy w nich ten sam schemat symboliczny, i to począwszy od kultur archaicznych po tajemne misteryjne stowarzyszenia, sekty i loże, a także obyczaje, w których wyraźny jest motyw próby (ślad takiego znaczenia próby inicjacyjnej zachował np. nasz zwyczaj otrzęsin). U samych swych podstaw inicjacja mieści w sobie wiele krzyżujących się znaczeń – warto wymienić chociaż kilka z nich. Jedną z funkcji obrzędu inicjacji jest ponad wszelką wątpliwość uroczyste przyjmowanie adeptów do wspólnoty. Drugą, będącą jakby przedłużeniem pierwszej, jest szeroko pojęte wtajemniczenie,

Obrzędy związane z symboliką płodności: zaślubiny, narodziny dziecka, budowa domu Do indyjskich obrzędów zwanych sanskara, będących formą kultu domowego, obok upanajany czyli inicjacji oraz ceremonii amieszti (obrzędów pogrzebowych) należy również ceremonia zaślubin. Temu obrzędowi poświęcone są teksty zwane grihjasutrami („grihastha” – „gospodarz domu”, nazwa oznaczająca jeden z czterech etapów ludzkiej egzystencji przyjętych jako model życia w społeczeństwie indyjskim w czasach kształtowania się kultury klasycznego braminizmu). Obok obrzędów sanskara istniały inne ceremonie o wymiarze „kosmicznym”, istotne dla całego uniwersum. Te mogły być odprawiane tylko przez wtajemniczonych kapłanów, a opierały się na tekstach objawionych (śrauta) i kodeksach regulujących kult, zwanych śrautasutry. Jedne

(Artykuł, podobnie jak ten dotyczący ascetów i klasztorów, jest skondensowanym skrótem pracy magisterskiej napisanej w latach 80. U. Wr. na polonistyce w ramach seminarium „Pogranicze literatury i kultury”- zamieszczonym na łamach czasopisma „Albo-Albo. Problemy Psychologii i Kultury”) W społeczeństwie indyjskim, przywiązującym od wieków dużą wagę do życia religijnego, pozycja osobistości zajmujących się sprawami duchowości zawsze była szczególnie ważna, a osoba mistrza duchowego stanowiła prawdziwy filar w „architekturze” kulturowym Indii. Nawet w księgach regulujących stosunki społeczne, które były jednocześnie kodeksami etycznymi (np. księga Manu) podkreślano wybitną rolę nauczyciela życia duchowego i nakazywano wobec niego okazywanie czci i szacunku. Mistrz pełni do

Mahatma – Wielki Duchem, dusza Indii, Bapu („Dziadek”) ukochany przez miliony, bojowiec z uśmiechem na ustach podążający do więzienia – kim był Mohandas Karamczad Gandhi, który uważany jest za tego, który dał Indiom niepodległość, a jednak w dniu jej odzyskania nie świętował zwycięstwa, bo nie były to Indie, o jakie walczył? W pełnej zwrotów, a może nawet paradoksów, biografii spróbuję wskazać na takie elementy, które stanowią o swoistości tej wielkiej postaci XX w. I walki, którą prowadził – jedynej w swoim rodzaju. Jako że niniejszy tekst zaopatrzyłam w kalendarium najważniejszych wydarzeń z życia i działalności publicznej Gandhiego, w toku wywodu

Indyjskie zwyczaje pochówkowe, jak zresztą wszystkie inne elementy kulturowe, są wtopione w system indyjskiej kultury i powiązane z nią tysiącem nici. Przez setki lat zwyczaje te zmieniały się wraz ze zmianami szczególnie tych wszystkich wierzeń, które odnosiły się do śmierci, życia pośmiertnego, soteriologii. Aby dzisiaj móc pojąć choć niektóre sensy związane z pogrzebami, trzeba poznać jak funkcjonowała świadomość ludzi „wtopionych” w dany system religijny, jakich więc sensy te nabierały wartości dla uczestników społeczności. Mówiąc ogólnie – odkąd tylko pojawiły się pochówki o charakterze ceremonii, świadczące o wierzeniach eschatologicznych, można mówić, że śmierć zaczęto postrzegać w perspektywie sakralnej. Wierzenia eschatologiczne z